เป็นเวลาหลายสิบปีที่คลองแม่ข่ามีปัญหาเรื่องน้ำเน่าเสียและการบุกรุกพื้นที่ แม้ว่าหลายหน่วยงานจะมีโครงการต่างๆ เพื่อฟื้นฟูคลองแม่ข่า เช่น การขุดลอกคลอง กำจัดวัชพืช หรือ การควบคุมการปล่อยน้ำเสียลงสู่ลำคลองเพื่อพยายามแก้ไขปัญหาคลองแม่ข่า แต่ความซับซ้อนของปัญหาคลองแม่ข่าที่เรื้อรังมานานก็ยังคงไม่ได้รับการแก้ไขอย่างเห็นผลเป็นรูปธรรม
ตลอด 2 ปีที่ผ่านมา เทศบาลนครเชียงใหม่ โดย นายอัศนี บูรณุปกรณ์ นายกเทศมนตรีนครเชียงใหม่ ได้ลงพื้นที่เพื่อพูดคุยกับเครือข่ายภาคประชาชน ประธานในชุมน ชาวบ้านในพื้นที่ริมคลองแม่ข่าบริเวณสะพานระแกง – ประตูก้อม เพื่อดำเนินการโครงการก่อสร้างระบบท่อรวบรวมน้ำเสียสองฝั่งคลองแม่ข่าพร้อมปรับภูมิทัศน์ ระยะที่ 1 ถนนระแกง – ประตูก้อม (สถานีสูบน้ำเสียที่ 6) ซึ่งเป็นจุดที่ยากที่สุด เพราะเป็นทั้งพื้นที่ที่อยู่ในความดูแลของหลายหน่วยงาน แต่ด้วยความมุ่งมั่นของเทศบาลนครเชียงใหม่ และความร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆ และภาคประชาชน การพัฒนาคลองแม่ข่าในพื้นที่สำคัญนี้จึงริเริ่มขึ้นได้โดยอาศัยการระดมสมอง การยอมรับในความแตกต่าง และ การอยู่ร่วมกันอย่างสันติและมีส่วนร่วม
ภาพคลองแม่ข่าที่ได้รับการปรับปรุงภูมิทัศน์ใหม่ ปรับปรุงระบบบำบัดน้ำเสีย ไปจนถึงรายละเอียดของการเลือกใช้ซีรีนบลอก เกิดจากการพูดคุยกับชาวบ้าน การออกแบบโดยภาคประชาสังคม สถาปนิก ชาวบ้าน ร่วมกับ เทศบาลนครเชียงใหม่ การทำผนังด้วยซีรีนบลอกที่ช่วยเรื่องการซับน้ำ และยังสามารถปลูกต้นไม้ได้ จึงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมและสวยงามกับพื้นที่ ขณะเดียวกัน ประชาชนที่แต่เดิมมีการต่อเติมอาคารรุกล้ำเข้ามาในพื้นที่สาธารณะติดกับลำคลอง ก็ยอมรื้อถอนส่วนที่รุกล้ำออกไป เนื่องจากเล็งเห็นว่าการพัฒนานี้จะเป็นประโยชน์ต่อสังคมโดยรวม และถึงเวลาแล้ว ที่ทุกฝ่ายจะต้องให้ความสำคัญกับเป้าหมายเดียวกัน คือ ฟื้นฟูคลองแม่ข่า อย่างจริงจัง
พื้นที่ประมาณ 750 เมตร ริมคลองแม่ข่าถูกจัดระบบใหม่ด้วยการสร้างกำแพงป้องกันตลิ่ง ทำทางเดิน ติดตั้งไฟส่องสว่าง และวางระบบท่อระบายน้ำ HDPE พร้อมบ่อพัก เพื่อให้น้ำเสียจากอาคารบ้านเรือนริมคลองไหลลงท่อระบายน้ำแล้วถูกส่งต่อไปสู่ระบบบำบัด โดยจะไม่มีการปล่อยน้ำเสียงลงสู่คลองแม่ข่าอีกต่อไป เพื่อให้คลองแม่ข่ากลับมาสะอาดได้อย่างยั่งยืน และทางเทศบาลนครเชียงใหม่ยังตั้งเป้าพัฒนาพื้นที่ริมคลองแม่ข่าที่อยู่ในพื้นที่รับผิดชอบให้ครอบคลุมต่อไป
เมื่อน้ำสะอาด ภูมิทัศน์สวยงามแล้ว สิ่งสำคัญที่ตามมาคือการบริการจัดการชุมชนที่คนในชุมชนต้องร่วมมือกัน เริ่มต้นจากการปรับตัวเพื่ออยู่ร่วมกับคลองอย่างเกื้อกูล สามารถสร้างเศรษฐกิจที่ยั่งยืนให้กับชุมชนต่อไปได้ ด้วยการแต่งตั้งคณะกรรมการขึ้นมากำกับดูแลพื้นที่ริมคลองแม่ข่า เพื่อดูแลให้มีระเบียบและไม่ให้ส่งผลกระทบกับวิถีชีวิตของคนในชุมชน
เพราะเป้าหมายของโครงการนี้ไม่ได้มีปลายทางเพื่อเพียงการปรับปรุงภูมิทัศน์ หรือ จัดการเรื่องน้ำเสียแต่เพียงอย่างเดียว แต่เพื่อคุณภาพความเป็นอยู่ให้ดีขึ้น มีเศรษฐกิจที่ดี มีความปลอดภัยในชีวิต และวันนี้ เราก็ได้เห็นปัจจุบัน และ อนาคต ที่สดใสของคลองแม่ข่า และ คนริมคลอง อย่างชัดเจนแล้ว.
#คลองแม่ข่า #คลองแม่ข่าเชียงใหม่ #เชียงใหม่ #เทศบาลนครเชียงใหม่